Yapay zeka ile erken Alzheimer teşhisi!
TÜBİTAK 1003 - Öncelikli Alanlar Ar-Ge Projeleri Destekleme Programı kapsamında tamamlanan projenin ilk prototipi hayata geçirilirken, ilerleyen aşamalarda klinik testlerin de yapıldığı Nörobilim ve Nöroteknoloji Ortak Uygulama ve Araştırma Merkezi’nde (NÖROM) araştırmalar devam edecek.
HASTALIĞIN EN ERKEN AŞAMASINDA TANIYA KATKI SAĞLIYOR
Projenin liderlerinden Doç. Dr. Yeşim Aydın Son, ODTÜ’nün bu alandaki öncülüğünü ve son on yılda yapılan tıp ve yapay zeka birleşimi araştırmalarını vurgulayarak, laboratuvar ortamında veri analizi ve yapay zeka modellemesi ile moleküler testlerin doğrulandığını belirtti. Sağlık bilişimi alanında radyolojik görüntülerin bilgisayar ortamında modellemesine dayalı tanı sistemlerinin geliştirildiğini söyleyen Aydın Son, bu çalışmaların klinik uygulamalara destek sağladığını ifade etti.
Araştırmanın odak noktası olan Alzheimer hastalığına erken tanı için özelleşmiş testlerin eksikliğine dikkat çeken Aydın Son, genom araştırmaları ve makine öğrenmesini birleştirerek erken evrede risk göstergesi olabilecek genetik profilleri belirlediklerini açıkladı. Projenin bir parçası olarak geliştirilen moleküler tanı kiti prototipi ile bu analizlerin yapılabileceğini belirten Aydın Son, bu yöntemin hastalığın en erken aşamasında tanıya katkı sağlamayı hedeflediğini dile getirdi.
Hacettepe Üniversitesi Geriatri Bölümü ile ortak yapılan klinik çalışmaların ardından projenin prototip aşamasına geldiğini belirten Aydın Son, ilerleyen aşamalarda büyük ölçekli klinik araştırmaların NÖROM’da gerçekleştirileceğini söyledi. Hastalığın erken tanısının önemine vurgu yaparak, geliştirdikleri testin klinik uygulamalarda doktorlara destek olabileceğini ve hastaların uzun süreli takibine imkan vereceğini belirtti.
Elde ettikleri sonuçların optimize edilmesi için geniş çaplı bir klinik çalışma yürüteceklerini ifade eden Son, şunları kaydetti:
"Doktorların tanılarına destek olmayı hedefliyoruz. Klinik araştırmalarımız başladığında, örneğin 65 yaş üstünde ‘hatırlayamama’ gibi semptomlar gösteren kişiler bize yönlendirilecek. Biz de bu genetik analizlerini yaparak hastanızda ‘risk arttıran ya da koruyuculuk sağlayan faktörlere dayalı değerlendirmesi buradadır, klinikte gördüğünüz tablo ile bunu birleştirerek karar verebilirsiniz’ diyeceğiz. Aynı zamanda klinikten hasta gönderen doktorlara tanıda yardımcı olurken bu hastaları uzun süreli yani 2-3 sene sonra takip edeceğiz. Böylece geriye dönük testimizin güvenirliği de daha iyi test edebileceğiz."
